Wiele osób, kiedy myśli o wsparciu dziecka, to rozumie je w tradycyjny, indywidualistyczny sposób, to znaczy jako terapię >jednego dziecka< z >jednym_ą terapeutą_ką<, zwykle odbywającą się w formule „twarzą w twarz”. Towarzyszy temu założenie, że zmiana w dziecku (sic!) pozwoli na jego lepsze „funkcjonowanie” (najczęściej rozumiane jako zmianę behawioralną – zmniejszenie liczby zachowań odbieranych przez otoczenie jako trudne), a na barkach terapeuty_tki leży dążenie do tej pożądanej zmiany. W tym ujęciu terapeuta_ka mocą swych profesjonalnych działań inicjuje, niekiedy wymusza pożądaną przez otoczenie zmianę. Czy jednak takie podejście pozwala na osiągnięcie najkorzystniejszych efektów z perspektywy samego dziecka, dalej jego rodziny i następnie dalszego otoczenia? W naszym Centrum uważamy, że podstawą do uruchomienia procesu rozwoju, jest nie tyle sama zmiana w dziecku (jeśli oczywiście wyrazi ono na nią zgodę), ale również te zmiany, które niekiedy bardzo dynamicznie i intensywnie zachodzą w jego otoczeniu.
Zgodnie z zapowiedzią, dzisiaj przybliżymy Wam, co poza spotkaniami indywidualnymi, uważamy w pracy z dziećmi i młodzieżą za niezwykle istotne. Duże znaczenie ma dla nas to, aby poza samym wsparciem bezpośrednim danej osoby zgłoszonej do Centrum, nasze działania przełożyły się również na zmiany w jej otoczeniu. Przede wszystkim mamy tutaj na myśli współpracę z przedszkolami czy szkołami oraz wsparcie całego systemu rodzinnego dziecka.
Jak to wygląda w praktyce? Na początku spotykamy się zwykle tylko z rodzicami/opiekunami dziecka, celem przeprowadzenia pogłębionego wywiadu rozwojowego i nie tylko. Umożliwia nam to również rozpoznanie sytuacji rodzinnej i edukacyjnej dziecka. Jest to krok istotny przed pierwszym spotkaniem z dzieckiem, ponieważ nadaje pewien kontekst pojawiającym się na spotkaniu zachowaniom. Staramy się jednak, zgodnie z zaleceniami H. Olechnowicz, nie przyjmować słów rodziców i innych specjalistów jako jedynych możliwych, lecz zachowujemy dużą otwartość na to, co o sobie „powie” nam samo dziecko.
W czasie pracy indywidualnej z dzieckiem, poza skupianiem się na tym, co wydarza się na samych zajęciach, istotne jest również poznanie jego własnej opinii o środowiskach i grupach, w jakich się wychowuje. Dzieci nie zawsze są w stanie dokładnie opisać to, co bywa dla nich trudne, jednak wspólnie z terapeutą_tką potrafią wyciągnąć pewne istotne wnioski. Bardzo często też pokazują to, co przeżywają w swojej zabawie. Trzeba tylko wiedzieć, jak te komunikaty odczytać. W toku rozmów z dzieckiem może się przykładowo okazać, że główną przyczyną jego niechęci do przedszkola, jest pojawiający się w nim hałas (a nie inne dzieci, jak mogliby wnioskować np. rodzice czy wymagania edukacyjne, co mogliby założyć nauczyciele).
Po dokładnym rozpoznaniu środowiska domowego, z punktu widzenia zarówno rodziców, jak i jego samego, niezbędny jest również kontakt z placówką edukacyjną, do której dziecko uczęszcza. Ważna jest dla nas w tym kontekście otwartość szkoły/przedszkola na relację, zarówno z rodzicami, jak i z samym Centrum. Chęć podjęcia współpracy umożliwi nam pozostawanie w stałym kontakcie i wspólne zastanawiania się nad tym, jakie działania mogą okazać się dla dziecka wspierające. Bardzo dziękujemy wszystkim tym szkołom i przedszkolom, z którymi utrzymujemy już taką kilkuletnią, owocną współpracę.
Poszerzona diagnoza, jest ważna, nie tylko dla zachowania wysokiej jakości naszej pracy indywidualnej z dzieckiem, ale też dla możliwości inicjowania pozytywnych zmian w codziennym otoczeniu dziecka. W innym wypadku będziemy mieć do czynienia z metaforycznym „gaszeniem pożarów”, a to nie na tym zależy nam w naszej pracy (choć czasami od tego potrzebujemy zacząć tę wspólną przygodę).
Podsumowując, istotne dla nas jest to, aby w czasie spotkań indywidualnych z dzieckiem, stworzyć i rozwijać dobre relacje, również z jego szeroko rozumianym otoczeniem. Możemy to uzyskać, dzięki stałemu kontaktowi z rodziną i różnego rodzaju placówkami, jak również wspólnym zespołowym zastanawianiem się nad sytuacją dziecka. Dzięki tej relacji możemy również zadbać o to, aby otoczenie dziecka (głównie rodzice/opiekunowie, ale również nauczyciele) mieli wystarczające zasoby do wspierania dziecka na co dzień. Ten ważny temat zamierzamy rozwinąć w naszym kolejnym wpisie.
